Jak uzyskać uprawnienia tłumacza przysięgłego?
Tłumacz przysięgły to absolwent studiów wyższych (magisterskich, lekarskich lub innych; najczęściej po kierunku filologicznym, lecz niekoniecznie), który zdał wymagający egzamin państwowy na tłumacza przysięgłego w danej parze językowej, np. angielski-polski. Ów egzamin składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. Część pisemna obejmuje tłumaczenia dwóch fragmentów tekstu na język angielski oraz dodatkowych dwóch na język polski pod presją czasu. Testowane zagadnienia przede wszystkim dotyczą terminologii prawnej i ekonomicznej, np. są nimi treści ustaw bądź fragmenty bilansu przedsiębiorstwa. Wynika to z założenia, iż w zakresie obowiązków tłumacza przysięgłego będą głównie przekłady dla organów administracji publicznej (czerwone tabliczki budynków) – dla sądu, policji, notariatu, prokuratury, kancelarii adwokackiej, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych etc. Tłumacz przysięgły para się również tłumaczeniami dla osób prywatnych, lecz takie tłumaczenia dotyczą oficjalnych pism i dokumentów, które petent zobowiązany jest złożyć w urzędzie, by „załatwić” sprawę, np. w urzędzie skarbowym bądź w urzędzie miasta. Po pomyślnym zdaniu egzaminu kandydat na tłumacza przysięgłego zostaje mianowany tłumaczem przysięgłym przez Ministra Sprawiedliwości RP.
Nowo mianowany tłumacz przysięgły otrzymuje okrągłą pieczęć, na której widnieje jego imię i nazwisko, kolejny nr rejestru TP oraz dopisek, w zakresie jakiego języka obcego otrzymuje on uprawnienia, np. tłumacz przysięgły języka angielskiego. Wszystkie poświadczone przysięgle dokumenty powinny posiadać odcisk tejże okrągłej pieczęci tuszowej oraz odręczny podpis tłumacza. Jedynie wówczas tłumaczony dokument można uznać za spełniający kryteria mocy prawnej, nadanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Jaworzno jako miasto o dynamicznym rozwoju, popartym również niedawnymi nominacjami na tłumacza przysięgłego j. angielskiego
W naszym pięknym kraju uprawnienia tłumacza przysięgłego w parze językowej angielski-polski posiada nieomal 3,000 obywateli RP. Jedynie tłumacz przysięgły j. niemieckiego to zawód reprezentowany przez liczniejsze grono osób (nieco poniżej 4 tysięcy). Większość polskich miast zamieszkuje przynajmniej jeden tłumacz przysięgły, w tym Jaworzno – miasto w województwie śląskim z 92 tysiącami mieszkańców. Według stanu na 28 maja 2019 r. w Jaworznie zameldowanych jest obecnie 28 tłumaczy przysięgłych, przy czym po dłuższej stagnacji, tzn. okresie bez nominacji, tj. po 2005 roku, kiedy to do grupy dołączył tłumacz przysięgły języka słowackiego, w ostatnim czasie występuje zjawisko wysypu mianowań. Mianowicie od 2017 do 2019 r., rok po roku, uprawnienia otrzymało aż trzech tłumaczy przysięgłych języka angielskiego! Po przeszło dekadzie zastoju można zatem dostrzec nagły zwrot akcji – dynamiczny rozwój w tej dziedzinie translatoryki. Do tego wszyscy trzej akurat zajmują się językiem angielskim, najbardziej popularnym językiem komunikacji międzynarodowej. Teoretycznie zatem presja rynku, czyli popyt na tego typu tłumaczenia w ostatnich latach urosły w tempie eksponencjalnym. Ponadto zjawisko to można też tłumaczyć samym wzrostem popularności studiów na kierunku filologia angielska (ze specjalizacją translatorską) oraz licznymi ofertami studiów podyplomowych przygotowujących do egzaminu na tłumacza przysięgłego.
W szczegółach statystyki dla Jaworzna prezentują się następująco: liczba tłumaczy przysięgłych 28, w tym 2 osoby posiadające podwójne uprawnienia, tzn. każda z tych osób mająca prawo poświadczać dokumenty tłumaczone na dwa różne języki obce w parze z językiem polskim. W omawianej grupie jest aż 13 tłumaczy przysięgłych języka angielskiego, 8 tłumaczy przysięgłych języka niemieckiego, dwie osoby posiadające uprawnienia tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego, również dwie – francuskiego, jedna włoskiego oraz jedna czeskiego i słowackiego. W sumie w Jaworznie mieszkają zatem tłumacze przysięgli zaledwie 7 języków obcych. Na podstawie doświadczeń biura tłumaczeń Best Text bez wątpienia w Jaworznie doskwiera przede wszystkim brak tłumacza przysięgłego języka norweskiego, ukraińskiego, chińskiego, hiszpańskiego, duńskiego, szwedzkiego, chorwackiego, niderlandzkiego (Belgia i Holandia), arabskiego i greckiego. Jednak zlecenia tłumaczeń przysięgłych również i na te języki można składać w naszej agencji translatorskiej. By dostarczyć lokalnym klientom przekłady, korzystamy wówczas ze specjalnie przygotowanej listy tłumaczy przysięgłych zlokalizowanych poza Jaworznem. Są to osoby przez nas sprawdzone i rzetelne.
Praca osoby wykonującej tłumaczenia przysięgłe
od strony zaplecza
Stawki urzędowe i wynagrodzenia tłumaczy przysięgłych
Sporą część zakresu obowiązków tłumacza przysięgłego pochłaniają tłumaczenia pisemne dokumentów procesowych oraz tłumaczenia ustne w trakcie rozpraw i przesłuchań w sądzie, w prokuraturze, na policji czy w urzędzie celnym. Tłumaczenia pisemne dla organów administracji publicznej tłumacz przysięgły jest zobowiązany wykonywać wg stawek urzędowych, które zostały narzucone z góry przez Ministerstwo Sprawiedliwości i od ponad dekady nie uległy zmianie. W Polsce w parach językowych angielski-polski oraz niemiecki-polski wynoszą one 23,00 PLN za tłumaczenie uwierzytelnione na język polski oraz 30,07 PLN za tłumaczenie uwierzytelnione na język angielski, zliczywszy każde rozpoczęte 1125 znaków ze spacjami treści w dokumencie wynikowym, tzn. docelowym języku przekładu. Zliczenia dokonuje moduł statystyk znaków edytora tekstu Microsoft Word. Występuje jednak pewne zastrzeżenie, na korzyść tłumacza – w przypadku pilnego zlecenia, wykonanego w dniu zlecenia tłumacz przysięgły może zastosować podwójną stawkę. Przysięgłe tłumaczenia ekspresowe są wówczas bardziej opłacalne, lecz okupione pracą pod presją czasu. W przypadku tłumaczeń przysięgłych na rzecz osób prywatnych nie ma z góry ustalonych stawek za usługi i zależą one od indywidualnej umowy z klientem. Każde tłumaczenie uwierzytelnione powinno mieć nadany kolejny numer w danym roku kalendarzowym, np. 1459/2022, co zostaje odnotowane w dzienniku tłumacza przysięgłego, noszącego nazwę repertorium.
Szablony stosowane przez tłumaczy przysięgłych
Spora część pracy tłumacza przysięgłego polega na wykonywaniu przekładów na rzecz firm, gdzie najczęściej tłumaczone są umowy cywilno-prawne zawarte między spółkami bądź akty prawne, np. normy PN-EN. Na rzecz osób prywatnych tłumacze przysięgli wykonują tłumaczenia standardowej dokumentacji, potrzebnej obywatelom do „załatwienia spraw” i okazania przetłumaczonych pism urzędnikom państwowym. Tłumaczenia typowych zaświadczeń i aktów tłumacze przysięgli zwykle wykonują na podstawie uprzednio przygotowanych przez siebie szablonów, gdyż tylko dane personalne ulegają zmianie, a cała reszta stanowi utarte formułki, co pozwala ułatwić pracę, skrócić do minimum nakłady czasu oraz ujednolicić stosowaną terminologię. Każdy doświadczony tłumacz przysięgły ma swoje indywidualne szablony, stopniowo dopracowywane wraz z rosnącym stażem pracy.
Dokumenty przeznaczone do tłumaczenia przysięgłego wpisujące się w szablon
Typowymi dokumentami przeznaczonymi do szablonowego tłumaczenia przysięgłego są m. in.: akt urodzenia (pełny bądź skrócony), akt chrztu, akt bierzmowania, akt zgonu, akt zawarcia związku małżeńskiego, dokumenty samochodowe celem rejestracji auta sprowadzonego z zagranicy [prawo jazdy, dowód rejestracyjny (niemiecki brief), świadectwo homologacji, dokument wywozowy karta pojazdu itd.], dowód osobisty, paszport, świadectwo szkolne, dyplom ukończenia studiów wyższych wraz z suplementem celem nostryfikacji – uznania wyższego wykształcenia za granicą, zaświadczenie o zameldowaniu, zaświadczenie o niekaralności, notarialnie poświadczona zgoda na wyjazd dziecka za granicę, druk zaświadczenia L4, zwolnienie lekarskie, angielski pasek płac (Pay Slip), brytyjski PIT (druk rozliczenia roku podatkowego w Anglii, druk P60), karta szczepień lub książeczka szczepień, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
Nieszablonowe dokumenty przekazywane do tłumaczenia przysięgłego
Więcej niepowtarzalnej i oryginalnej treści otaczającej esencję (dane personalne) tekstów przeznaczonych do tłumaczenia przysięgłego występuje w tego typu dokumentach: wyrok sądu, pozew rozwodowy, apelacja od wyroku sądu, opinia psychologiczna na temat ucznia, opinia logopedyczna w sprawie dziecka, opinia fizjoterapeuty w kwestii stanu aparatu ruchu, opinia medyczna w sprawie pacjenta, faktura VAT, świadectwo ukończenia kursu zawodowego, certyfikat analizy, zagraniczna umowa o pracę celem otrzymania kredytu w polskim banku, np. PKO BP.
Tłumaczenia przysięgłe online w biurze tłumaczeń
Tłumaczenie dokumentów online, innymi słowy tłumaczenie przez Internet, odbywa się głównie dla tłumaczeń nieprzysięgłych, czyli tłumaczeń zwykłych – nie wymagających oficjalnie potwierdzonej autentyczności i wierności przekładu poprzez nadanie im mocy prawnej. Jakkolwiek dość powszechnie wykonuje się również tłumaczenia przysięgłe online. Wówczas klient za pośrednictwem poczty e-mail (lub poprzez dedykowany formularz kontaktowy na stronie www serwisu biura tłumaczeń online) składa prośbę o wycenę tłumaczenia oraz składa zamówienie, załączając skany dokumentów przeznaczonych do tłumaczenia przysięgłego. Również on line klient dokonuje płatności za usługę (przelewem bankowym lub poprzez szybkie płatności typu DotPay, gdzie księgowanie następuje w czasie rzeczywistym) i proces tłumaczenia startuje. Oryginały klient okazuje do wglądu celem weryfikacji w siedzibie biura tłumaczeń w razie osobistego odbioru tłumaczeń uwierzytelnionych bądź przesyła standardową pocztą względnie kurierem do nas, a następnie po wykonaniu prac my odsyłamy mu papierową wersję tłumaczeń przysięgłych wraz z jego oryginałami tym samym kanałem (Poczta Polska lub kurier). Wówczas cały proces tłumaczenia odbywa się bez wychodzenia z domu, jednym słowem z j. angielskiego – online. Biuro tłumaczeń online w czasach internacjonalizacji oraz digitalizacji urosło do rangi standardu usług translatorskich. Wobec tego tłumacz przysięgły online ma rzadszy kontakt bezpośredni z klientem, lecz dzięki temu cały proces obsługi klienta i tłumaczenia odbywa się sprawnie i szybko. Szczególnie dotyczy to sytuacji tłumaczenia przysięgłego tekstów specjalistycznych, których większość tłumaczy przysięgłych nie podejmie się z uwagi na nieznajomość tematyki i fachowej terminologii, takich jak tłumaczenia medyczne czy tłumaczenia wyników badań genetycznych (genetyka molekularna). Klient nie jest wówczas w stanie zlecić tłumaczenia przysięgłego lokalnie, toteż z pomocą przychodzi mu tłumacz online zatrudniony przez internetowe biuro tłumaczeń specjalistycznych.