tłumaczenia pisemne

Można dokonać podziału translatoryki na tłumaczenia ustne oraz tłumaczenia pisemne. Tłumaczenia tekstów to inaczej tłumaczenia pisemne.

Pierwotne tłumaczenia pisemne na papirusie

Pierwotnie tłumaczenia pisemne wykonywało się specjalnym piórem (calamus) na papirusie. Do pierwszych „tłumaczeń pisemnych” zalicza się przekład Biblii hebrajskiej dokonany pomiędzy IV a II wiekiem przed Chrystusem. Nie było to jednak tłumaczenie sensu stricto, lecz korekta oraz transliteracja tekstu (podstawienie liter) w języku hebrajskim na alfabet samarytański, który rozwinął się z alfabetu starohebrajskiego.

Septuaginta, pierwsze pisemne tłumaczenie Starego Testamentu

Septuaginta – pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu z j. hebrajskiego i aramejskiego na grekę. Septuaginta, z łaciny siedemdziesiąt, oznaczana jest rzymską liczbą LXX. Nazwa ta pochodzi od ilości tłumaczy, którzy uczestniczyli w projekcie przekładu Tory, czyli pierwszych pięciu ksiąg Biblii. Powstawał on stopniowo pomiędzy 250 a 150 r. przed Chr. w Aleksandrii, mieście egipskim.

Średniowieczne tłumaczenia pisemne na pergaminie

Ongiś, we wczesnym średniowieczu, do wyjątkowo cennych ksiąg używano pergaminu przeważnie barwionego purpurą. Pisano na nim złotą lub srebrną farbą. Mniej zacne teksty tłumaczeń sporządzano na pergaminie drzewiej za pomocą trzciny, a około V w. przed Chr. piórami ptaków, najczęściej gęsimi. Pergamin wyrabiano ze skór zwierząt, cielęcych, owczych i kozich.

Tłumaczenia pisemne na maszynie do pisania

W czasach bardziej nam współczesnych tłumaczenia wykonywane są na papierze otrzymywanym z włókien roślinnych – tak drzew, np. jodły, topoli, buka, jak i roślin jednorocznych, np. lnu, trzciny czy bawełny. Ongiś tłumacze pisali wiecznym piórem maczanym w atramencie przechowywanym w kałamarzu. Natomiast od drugiej połowy w. XIX, wraz z nastaniem rewolucji technicznej, pojawił się wspaniały wynalazek – maszyna do pisania.

Tłumaczenia były wykonywane przy jej użyciu prywatnie w domach przez niezależnych tłumaczy.

Sztuka kaligrafii a tłumaczenia pisemne

Jednocześnie maszynowe przekładanie tekstu dało początek wymieraniu sztuki kaligrafii, której onegdaj nauczano na dworach królewskich, w pensjach, szkołach publicznych oraz w domach zamożnych gospodarzy pod auspicjami guwernantek. W Polsce do około 1960 r. kaligrafia była przedmiotem nauczania początkowego, mając za zadanie kształtować charakter i cierpliwość poprzez doskonalenie formy pisma odręcznego.

Era pisemnych tłumaczeń komputerowych

Od przełomu XX i XXI wieku mamy do czynienia z tłumaczeniami pisemnymi wykonywanymi praktycznie wyłącznie na klawiaturze komputerów. Tym sposobem tłumacze stopniowo tracą umiejętność starannego używania pisma odręcznego, jednocześnie sprawiając, że ich przekłady są estetyczne, bez widocznych poprawek i skreśleń, oraz nienagannie czytelne. W najnowszych czasach tłumaczenia mogą być wspomagane komputerowo za pomocą specjalnych programów typu CAT bądź, w ogóle, wykonywane od zera przez maszyny z ogromnymi bazami pamięci tłumaczeniowej, gdzie rola tłumacza sprowadza się jedynie do postedycji, czyli poprawy brzmienia tekstu wygenerowanego przez maszynę.

Wierność tłumaczeń pisemnych

Oby w tym postępie technologicznym nie zatracić sensu istnienia! Nikt nie może nam zagwarantować, iż przeczytamy dokładnie to, co napisał autor pierwowzoru. De facto czytamy bowiem interpretację pośrednika – maszyny lub tłumacza. Owa interpretacja ma za zadanie być lustrzanym odbiciem jego myśli, lecz zawsze nosi w sobie choć odrobinę krzywego zwierciadła.